Διεθνές Αεροδρόμιο Αθηνών «Ελευθέριος Βενιζέλος», έξοδος 9, και στην Αίθουσα Υψηλών Προσώπων η κατ’ ιδίαν συνάντηση του Πάπα Φραγκίσκου με τον Έλληνα Υπουργό Εξωτερικών κ. Νίκο Δένδια μόλις έχει ολοκληρωθεί, παρουσία μόνο των δύο διερμηνέων τους. Η σύντομη επίσημη τελετή προπομπής του Πάπα Φραγκίσκου είναι σε εξέλιξη. Μετά από λίγα λεπτά το αεροσκάφος της AEGEAN, με τον παπικό θυρεό, τροχοδρομεί έτοιμο για την απογείωση. Το ιστορικό Αποστολικό Ταξίδι του Ποντίφικα στην Ελλάδα έφθασε στο τέλος του.
Σηκώνοντας το βλέμμα μου στον καταγάλανο αττικό ουρανό, και ατενίζοντας το αεροσκάφος να χάνεται μέσα στα σύννεφα, πέρασαν αστραπιαία απ’ το μυαλό μου, σαν σε κινηματογραφική ταινία, όλες οι συναντήσεις που είχα την τελευταία εικοσαετία με τους τρείς Ποντίφικες. Μετά από 45 χρόνια επαγγελματικής εμπειρίας, οι κορυφαίες στιγμές στη σταδιοδρομία μου ως διερμηνέας, παραμένουν ανεξίτηλα αποτυπωμένες στη μνήμη μου. Προφανώς, οι συναντήσεις μου με τους τρείς Ποντίφικες ξεχωρίζουν, και σηματοδοτούν την εργασιακή μου πορεία.
Η πρώτη μου εμπειρία ανάγεται στο 2001 (πριν ακριβώς 20 χρόνια), στο πλαίσιο της επίσημης επίσκεψης του τότε Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Κωστή Στεφανόπουλου στη Ρώμη, στην Αγία Έδρα και στα ελληνόφωνα χωριά της Σαλεντινής Ελλάδας (Grecia Salentina), από 23 έως 26 Ιανουαρίου 2001. Θυμάμαι, έντονα, το άγχος της προετοιμασίας για την επικείμενη συνάντηση του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Κωστή Στεφανόπουλου με τον Πάπα Ιωάννη Παύλο ο Β’ (κατά κόσμον Κάρολο Ιωσήφ Βοϊτίουα). Είναι ο πρώτος μη Ιταλός Πάπας τα τελευταία 455 χρόνια, και ο πρώτος Πάπας σλαβικής καταγωγής στην ιστορία της Ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας.
Σηκώνοντας το βλέμμα μου στον καταγάλανο αττικό ουρανό, και ατενίζοντας το αεροσκάφος να χάνεται μέσα στα σύννεφα, πέρασαν αστραπιαία απ’ το μυαλό μου, σαν σε κινηματογραφική ταινία, όλες οι συναντήσεις που είχα την τελευταία εικοσαετία με τους τρείς Ποντίφικες.
Για κάποιον ο οποίος δεν έχει επισκεφθεί ποτέ την Αγία Έδρα, η στιγμή που διασχίζει την είσοδο της Πόλης του Βατικανού και εισέρχεται στην επικράτειά του είναι μοναδική, και ασφαλώς προκαλεί δέος. Η παρουσία των ανδρών της Ελβετικής Φρουράς (Guardia Svizzera Pontificia) παραπέμπει σε άλλες εποχές, αναβιώνοντας την ιστορία αυτού του στρατιωτικού σώματος.
Τα μέλη της επίσημης ελληνικής αποστολής, με επικεφαλής τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και τελευταίο τον προσωπικό του διερμηνέα (αμέσως μετά την άφιξη της αυτοκινητοπομπής), υποδέχεται στον εσωτερικό προαύλιο χώρο του Αποστολικού Παλατιού ο υπεύθυνος εθιμοτυπίας της Αγίας Έδρας. Το πρωτόκολλο είναι πάρα πολύ αυστηρό, ξεκινώντας από τον ενδυματολογικό κώδικα (σκούρο κοστούμι, λευκό πουκάμισο και σκουρόχρωμη γραβάτα για τους άνδρες, και για τις κυρίες μακριά γάντια αν φορούν εξώπλατο φόρεμα, και καπέλο ή μαντήλι στο κεφάλι). Τα μέλη της αποστολής τοποθετούνται εις φάλαγγα κατ’ άνδρα, και συνοδευόμενα από στρατιώτες της Ελβετικής Φρουράς, διασχίζουν με αργό βηματισμό τις εξαιρετικά υποβλητικές αίθουσες του Ανακτόρου, έως ότου φθάσουν στον προθάλαμο του προσωπικού γραφείου του Ποντίφικα, στο οποίο υποδέχεται τους υψηλούς προσκεκλημένους του. Το μεγαλείο του χώρου είναι όντως μουσειακό, και η ατμόσφαιρα εξαιρετικά επιβλητική.
Είχα την ιδιαίτερη χαρά να βιώσω τη συγκεκριμένη εμπειρία άλλες δυο φορές, με διαφορετικούς, βέβαια, Ποντίφικες και Προέδρους της Δημοκρατίας.
Κατά την ιδιαίτερη ακρόαση παρίστανται μόνο ο Ποντίφικας, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και οι διερμηνείς, ενώ τα υπόλοιπα μέλη της επίσημης αποστολής αναμένουν στον προθάλαμο. Μετά το πέρας της κατ’ ιδίαν συνάντησης εισέρχονται στο προσωπικό γραφείο του Ποντίφικα όλα τα μέλη της αποστολής, ακολουθεί η επίσημη ανταλλαγή των δώρων, μεταξύ του Προέδρου της Δημοκρατίας και του Ποντίφικα, και ο τελευταίος δωρίζει σε όλα τα μέλη της αποστολής από ένα αναμνηστικό μετάλλιο, και φωτογραφίζεται μαζί τους.
Είχα την ιδιαίτερη χαρά να βιώσω τη συγκεκριμένη εμπειρία άλλες δυο φορές, με διαφορετικούς, βέβαια, Ποντίφικες και Προέδρους της Δημοκρατίας.
Η δεύτερή μου επίσκεψη στην Αγία Έδρα, έγινε στο πλαίσιο της επίσημης επίσκεψης του Προέδρου της Δημοκρατίας Κάρολου Παπούλια, στη Ρώμη, στην Περούτζια και στη Βενετία, το 2006. Συναντήθηκε τότε με τον Πάπα Βενέδικτο τον ΙΣΤ’ (κατά κόσμον Γιόζεφ Άλοϊς Ράτσινγκερ, και θεωρείται ο πιο σημαντικός λόγιος που ανέβηκε στην κορυφή της εκκλησιαστικής ιεραρχίας από την εποχή του Ιννοκέντιου Γ’).
Τελείται αυστηρά, ακριβώς, το ίδιο τυπικό τελετουργικό, το οποίο περιγράφεται παραπάνω, με την ατμόσφαιρα να είναι εξίσου υποβλητική. Η μόνη διαφορά είναι ότι αυτή τη φορά ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας συνοδεύεται από τη σύζυγό του, την κυρία Μαίη Παπούλια.
Ένα άλλο αξιοσημείωτο γεγονός είναι η παραίτηση του συγκεκριμένου Ποντίφικα. Η οικειοθελής αποχώρηση ενός Πάπα αποτελεί σπανιότατο γεγονός στην ιστορία της καθολικής Εκκλησίας: πριν τον Βενέδικτο ΙΣΤ’ μόλις οκτώ πάπες δεν πέθαναν στον παπικό θώκο, με τον τελευταίο να παραιτείται πριν από περίπου 600 χρόνια.
Η τρίτη μου συνάντηση με τον Ποντίφικα, έγινε στο πλαίσιο του επίσημου Αποστολικού Ταξιδιού του στην Ελλάδα, από την 4η έως και την 6η Δεκεμβρίου 2021. Με την ιδιότητα του διερμηνέα της Προέδρου της Δημοκρατίας κας Κατερίνας Σακελλαροπούλου, είχα την ευκαιρία να βρίσκομαι δίπλα του, καθ’ όλη τη διάρκεια της παραμονής του στην Αθήνα, και να μεταβώ μαζί του στην Λέσβο, όπου και επισκέφθηκε το ΚΥΤ Μαυροβουνίου.
Η τρίτη μου επίσκεψη στην Αγία Έδρα έγινε στο πλαίσιο της επίσημης επίσκεψης του Προέδρου της Δημοκρατίας Κάρολου Παπούλια, στη Ρώμη και στο Βατικανό, το 2014. Συναντήθηκε τότε με τον Πάπα Φραγκίσκο (κατά κόσμον Χόρχε Μάριο Μπεργκόλιο). Είναι ο πρώτος Νοτιοαμερικανός Πάπας, Αργεντινός την καταγωγή, και γόνος Ιταλών μεταναστών. Έμελλε να είναι ο Ποντίφικας με τον οποίον και θα συναντιόμουν τρεις φορές, οι δυο εκ των οποίων στην Ελλάδα.
Η πρώτη επίσκεψή του στην Ελλάδα, και ειδικότερα στην Λέσβο, έλαβε χώρα τη 16η Απριλίου 2016. Ήταν τότε που συναντήθηκε με τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο, τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος Ιερώνυμο, καθώς επίσης και με τον τότε πρωθυπουργό κ. Αλέξη Τσίπρα, του οποίου ήμουν προσωπικός διερμηνέας.
Κατά την ιδιαίτερη ακρόαση παρίστανται μόνο ο Ποντίφικας, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και οι διερμηνείς, ενώ τα υπόλοιπα μέλη της επίσημης αποστολής αναμένουν στον προθάλαμο.
Η τρίτη μου συνάντηση με τον Προκαθήμενο της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, έγινε στο πλαίσιο του επίσημου Αποστολικού Ταξιδιού του στην Ελλάδα, από την 4η έως και την 6η Δεκεμβρίου 2021. Με την ιδιότητα του διερμηνέα της Προέδρου της Δημοκρατίας κας Κατερίνας Σακελλαροπούλου, είχα την ευκαιρία να βρίσκομαι δίπλα του, καθ’ όλη την διάρκεια της παραμονής του στην Αθήνα, και να μεταβώ μαζί του στη Λέσβο, όπου και επισκέφθηκε το ΚΥΤ Μαυροβουνίου.
Ίσως τα λόγια αδυνατούν να περιγράψουν το αίσθημα ευθύνης και τη συναισθηματική φόρτιση ενός απλού διερμηνέα, ο οποίος έχει το προνόμιο να βιώσει επανειλημμένως στη διάρκεια της επαγγελματικής του διαδρομής παρόμοιες στιγμές.
Βασίλης Γ. Τριανταφύλλου
Διερμηνέας, Μέλος της εταιρείας Podium