Τον Ιούνιο του 2019, το Ίδρυμα Ρόζα Λούξεμπουργκ ήρθε σε επαφή με την εταιρεία Podium, της οποίας είμαι εταίρος, για να μας ζητήσει να καλύψουμε τη διερμηνεία από τα ελληνικά στα αγγλικά, στο πλαίσιο των απολογιών των μελών της Χρυσής Αυγής.
Πιο συγκεκριμένα, η μη κυβερνητική οργάνωση «HumanRights360» και το Ιδρυμα Ρόζα Λούξεμπουργκ είχαν προσκαλέσει διάσημους και καταξιωμένους σκιτσογράφους από το εξωτερικό να παρακολουθήσουν τις απολογίες των κατηγορουμένων στη δίκη και να αποτυπώσουν με το μολύβι και την έμπνευσή τους στιγμιότυπα της διαδικασίας, διαφυλάσσοντας έτσι την ιστορική αλήθεια και διεθνοποιώντας ένα μείζον ζήτημα που δυστυχώς είχε ελάχιστα απασχολήσει τον ξένο Τύπο.
Ένας επαγγελματίας διερμηνέας είναι υποχρεωμένος, αφενός να είναι ενημερωμένος επί παντός του επιστητού, αφετέρου να μελετά σε βάθος και να προετοιμάζεται για κάθε θέμα για το οποίο καλείται να προσφέρει τις υπηρεσίες του.
Ενας επαγγελματίας διερμηνέας είναι υποχρεωμένος να μελετά σε βάθος και να προετοιμάζεται για κάθε θέμα για το οποίο καλείται να προσφέρει τις υπηρεσίες του.
Εν προκειμένω, παρόλο που από προσωπικό ενδιαφέρον παρακολουθώ εδώ και 25 χρόνια τα τεκταινόμενα γύρω από το θέμα του νεοφασισμού και των εγκληματιών ναζιστών της Χρυσής Αυγής, έπρεπε πλέον, με αφορμή τη δουλειά που είχα αναλάβει, να εισχωρήσω στα άδυτα της υπόθεσης και να μάθω όσο το δυνατόν περισσότερες λεπτομέρειες για την εξέλιξη της δίκης και για τους κατηγορούμενους συνολικά.
Δεν θα ήταν υπερβολή αν έλεγα ότι από τις πρώτες ώρες που ξεκίνησα τη μελέτη, ένα αίσθημα βαθιάς σύγχυσης και αδιαθεσίας με κατέλαβε. Οι λεπτομέρειες των ειδεχθών εγκλημάτων που είχαν διαπράξει τα μέλη της Χρυσής Αυγής, οι νοσηροί διάλογοι από τις καταγεγραμμένες τηλεφωνικές συνομιλίες τους που διέρρευσαν στον Τύπο, ο κυνισμός και η σιγουριά τους ότι τα αποτρόπαια εγκλήματά τους θα έμεναν ατιμώρητα, ο θυμός για το πώς το πολιτικό σύστημα εξέθρεψε αυτό το τόσο επικίνδυνο και δηλητηριώδες φίδι του φασισμού κι εμείς, ως πολίτες, δεν ορθώσαμε το ανάστημά μας για να το τσακίσουμε… Τόσο έντονα ήταν τα συναισθήματα που με κυρίευσαν, που έφτασα στο σημείο να τα σωματοποιήσω.
Ξεκίνησα να ασχολούμαι με αυτό το επάγγελμα γιατί πάντα θεωρούσα ότι οι γλώσσες και οι λέξεις είναι εξαιρετικά εργαλεία για να σπάσουν οι άνθρωποι τις «αλυσίδες» που τους κρατούν δεμένους σε επίπλαστους διαχωρισμούς βάσει της καταγωγής, του χρώματος, της φυλής, των πολιτικών και θρησκευτικών τους πεποιθήσεων.
Πάντα έβλεπα τη μετάφραση και τη διερμηνεία ως τις κατεξοχήν τέχνες της φιλοξενίας, αποτελώντας μια πρόσκληση σε γόνιμο και εποικοδομητικό διάλογο και την ομορφότερη συμμαχία που μπορεί να υπάρξει μεταξύ δυο γλωσσών, δυο πολιτισμών.
Πώς, όμως, να αρθρώσεις λόγο και να «σπάσεις» με τις λέξεις τις αλυσίδες που χωρίζουν τους ανθρώπους και τους πολιτισμούς, όταν περιβάλλεσαι από το αμείλικτο τέρας που με την αποκρουστικότητά του κατασπαράσσει την ίδια την έννοια του πολιτισμού; Πώς να μετουσιώσεις σε λέξεις όλη την τοξικότητα και το δηλητήριο που μπορεί να κρύβεται στα σκοτεινά μυαλά και τις ψυχές νοσηρών εγκεφάλων; Σε τελευταία ανάλυση, πώς μπορείς να πεις σε οποιαδήποτε γλώσσα τη φράση «κυρία πρόεδρε, μια απλή δολοφονία ήταν» και να μην αρρωστήσεις;
Σε τελευταία ανάλυση, πώς μπορείς να πεις σε οποιαδήποτε γλώσσα τη φράση «κυρία πρόεδρε, μια απλή δολοφονία ήταν» και να μην αρρωστήσεις;
Μια μέρα, σε κάποια διακοπή της δίκης, βγήκα στον προαύλιο χώρο. Εκεί, είδα τη Μάγδα Φύσσα κι ένιωσα να με κυριεύει η ντροπή εκ μέρους όλης της κοινωνίας στην οποία ανήκα και η οποία δεν κατάφερε να αρθεί στο ύψος των περιστάσεων και να προστατεύσει τη ζωή νέων ανθρώπων από τα μαχαίρια των φασιστών. Με πλημμύρισε η ανάγκη να της μιλήσω: «Σας θαυμάζω», της είπα δακρυσμένος. «Σας νιώθω σαν μητέρα μου. Σας οφείλουμε πολλά. Ξεπλένετε την ντροπή μας και σας ευχαριστώ γι’ αυτό».
Η δίκη θα ξανάρχιζε σε λίγα λεπτά. Κάθισα για λίγο και αναλογίστηκα πόσο θάρρος και δύναμη χρειάζεται για να ξυπνάει κάθε μέρα αυτή η γυναίκα επί πέντε χρόνια και να έρχεται σε σχεδόν καθημερινή βάση πρόσωπο με πρόσωπο με τους δολοφόνους του παιδιού της.
Ο Παύλος και η Μάγδα Φύσσα αποτελούν βάλσαμο στις πληγές της κοινωνίας και γι’ αυτό τους οφείλουμε πολλά: όρθωσαν ένα τείχος στους φασίστες και με το θάρρος και το καθαρό τους βλέμμα που δεν λύγισε μπροστά στο πιο αποκρουστικό πρόσωπό τους, σήμαναν την αρχή του τέλους των ναζιστών. Την Τετάρτη 7 Οκτωβρίου επιβάλλεται το δικαστήριο να τους δώσει τη χαριστική βολή, καταδικάζοντάς τους για τα αποτρόπαια εγκλήματά τους. Η μάχη, όμως, ενάντια στον φασισμό δεν τελειώνει στις 7 Οκτωβρίου. Η μάχη συνεχίζεται. Κανείς δεν πρέπει να ξεχάσει τι έγινε στο Κερατσίνι, στα Πετράλωνα, στο Πέραμα και αλλού. Ως κοινωνία, οφείλουμε να διατηρήσουμε ζωντανή τη μνήμη, γιατί η λήθη αποτελεί το καλύτερο λίπασμα για την έλευση ενός λοβοτομημένου μέλλοντος.
Δημήτρης Ε. Ψαρράς
Διερμηνέας – Μεταφραστής, Μέλος της εταιρείας Podium
*Το παρόν άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη και ηλεκτρονική έκδοση της “Εφημερίδας των Συντακτών” της 6ης Οκτωβρίου 2020, μία ημέρα πριν από την ιστορική απόφαση του δικαστηρίου για την υπόθεση της Χρυσής Αυγής.
